Турски период 1362-1912

Од каде потекнува името Гази Баба?

Името на денешната Општина потекнува од периодот на турското владеење и е поврзано со турбето - гробницата на Гази Баба, односно Ашик Челеби, истакната личност од културната историја на Турција од 16 век. На просторот каде се наоѓало турбето, односно изѕиданата гробница на Гази Баба, претходно, а и потоа, се наоѓале христијански гробишта. Подоцна и муслиманите започнале на ова места да ги погребуваат своите покојници, а поради турбето на Гази Баба, ова место станало свето за Турците муслимани. Во турбето, како што кажавме, бил погребан еден од првите османлиски литерати, поетот Ашик Челеби, на кого вистинското име му било Мехмед Али ел-Ната. Инаку, остатоците на турбето на Гази Баба и денес се наоѓаат на самиот врв од ридот Гази Баба. Турбето било урнато за време на земјотресот во 1963 година. Своевремено, тоа било во составот на еден од најголемите и најстарите комплекси на муслиманските гробишта во Скопје лоцирани на овој рид, кои биле уништени некаде во 1955 година.

Приликите во 15 и 16 век на територијата на денешната Општина Гази Баба

Втората половина на 15 век е период на општа турска инвазија на целиот Балкански Полуостров. Под силниот налет на добро организираната и војнички оспособената турска војска, на 19 јануари (според новиот календар) 1392 година паднал градот Скопје. Тоа значи дека и сегашната територија на Општина Гази Баба била целосно заземена и потпаднала под турска власт. Набргу потоа, за полесно владеење и раководење со новоосвоените територии, Турците извршиле соодветна административно-територијална поделба. Територијата на Општина Гази Баба била вклучена во Скопскиот санџак, кој бил формиран во втората половина на 16 век. Во склопот на Санџакот била формирана посебна Скопската нахија, каде што припаѓале и сите населени места на сегашната општина Гази Баба. Седиштето на Санџакот било во Скопје.

Некои позначајни настани на територијата на Општина Гази Баба од крајот на 17 век до почетокот на Балканските војни

Врз основа на расположливата документација, можеме со сигурност да кажеме дека основната стопанска дејност на населението во селата на територијата на Општина Гази Баба било земјоделството. Пишаните податоци за 15 и 16 век јасно говорат дека најмногу се сееле житата, и тоа пченицата, потоа ржта, јачменот итн. На поголеми површини се одгледувало и грозјето, бостанот, а од овошките оревите, јаболката итн. Населението одгледувало и стока, најмногу ситен рогат добиток (овци и кози). Чувањето свињи било застапено во сите христијански домаќинства. Крупниот добиток бил употребуван главно за вршење на полските работи и како транспортно средство. Речните текови биле ползувани понекогаш за работа на повеќе мелници за брашно и за помал број валавици за валање грубо платно. Тоа значи дека се до почетокот на 17 век имаме стабилна политичка и економска состојба, која се карактеризирала со мирен период и без некои позначајни политички потреси. Најзначаен политички настан, поради кој од корен ќе се променат политичките и економските прилики во сите населени места на денешната територија на Општина Гази Баба, секако била Австро-турската војна, која се водела од 1683 до 1699 година.Во оваа војна голем дел од македонскиот народ застанал на страната на австриската војска, во надеж дека преку Австријцитеќе успеат да се ослободат од турската власт.

Главен белег на политичките прилики во цела Македонија во крајот на 19 и почетокот на 20 век им дало формирањето на ВМРО во 1893 година. Идејата на организацијата за целосно ослободување на Македонија од Турците и создавање слободна македонска држава наишла на големи симпатии и воодушевување кај целиот македонски народ. Затоа по формирањето на Организацијата и нејзиното почетно ширење низ целата територија на Македонија, таа била општоприфатена, што значи започнала и организационо да се зацврснува во сите населени места. Најголема афирмација ВМРО доживеала по избувнувањето на Илинденското востание во август 1903 година, кога целата територија на Македонија била потресена од темел. Некои региони биле повеќе зафатени, но некои помалку.